خسارت سدسازیهای ترکیه دهها برابر خشکسالی سیستان و هیرمند
تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۸۲۰۸
به گزارش قدس آنلاین، احمد کاظمی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه اوراسیا درباره سدسازیهای ترکیه و تبعات زیستمحیطی آن برای کشورهای همسایه از جمله ایران گفت: شاهد سدسازیهایی از سوی ترکیه هستیم که در آینده میتواند دهها برابر فاجعه زیستمحیطی و خشکسالی که در هیرمند و سیستان و بلوچستان ایجاد کرده است، در شمالغرب کشورمان ایجاد بکند, ترکیه در قالب طرح «گاپ» تعداد قابلتوجهی سد روی ارس در حال احداث دارد، برخی از این سدها مثل سد کاراکورت سال گذشته افتتاح شده و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد آب ورودی ارس بهسمت ایران و ارمنستان به جمهوری آذربایجان را کاهش داده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
این پژوهشگر امور بینالملل افزود: این اقدام ترکیه همان تبعاتی را بر شمالغرب ایران دارد که شاید ۲ تا سه قرن پیش تجاوزاتی را که ترکها و عثمانی به مناطق شمالغرب ایران در اشغال تبریز داشتند و هزاران نفر از آذریهای غیور در این اشغالها به شهادت رسیدند، بهنوعی تبعاتش را امروزه به یک شکل دیگر تکرار میکند و طبیعتاً این برای هیچ شهروند ایرانی قابل قبول نیست و باید افکار عمومی به این موضوع حساس باشند.
وی بیان کرد: ترکیه با یک نوع هوشمندی تلاش میکند اول اینکه این موضوع نزد افکار عمومی آشکار نشود چون در پروژه «گاپ» وقتی آشکار شد خیلی از شرکتهای غربی از پروژه خارج شدند، دوم اینکه ترکیه تلاش میکند ابزارهای فشار ایران را از بین ببرد یکی از ابزارهای ایران وابستگی ترکیه به ایران از منظر ترانزیتی برای اتصال به آذربایجان و اتصال به آسیای مرکزی و خلیج فارس است، بهخاطر همین است که میبینیم امروز ترکیه در دوره اردوغان از دالان طولانی ناتو حمایت میکند برای اینکه طرحهای ترانزیتی خودش را بتواند با دور زدن ایران انجام بدهد و ایران نتواند در آینده از بحث ترانزیتی بهعنوان یک ابزار و یک راهکار پایانی برای مجبور ساختن ترکیه به رعایت قواعد بدیهی و لازمالاجرای حقوق بینالملل استفاده بکند.
کارشناس حقوق بینالملل با ابراز اینکه سدهای دیگری مثل سد سویلماز، مرت، نارینقلعه و قارسقلعه در حال احداث است، درباره اینکه "چرا ما باید بهعنوان یک ایرانی نسبت به این سدسازیها حساس باشیم؟" گفت: خشکسالی و بیابانزایی در عراق و سوریه، مشکلات اقتصادی، انسانی، بهداشتی، مهاجرت، تخریب محیط زیست، تعطیلی ۵.۶ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی در سوریه و عراق، تجربه و خروجی سدسازیهای ترکیه در طرح «گاپ» و سدسازی روی دجله و فرات بوده است.
کاظمی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: ترکیه در قالب پروژه «گاپ» یا همان سدسازی روی دجله و فرات فقط در یک حوزه به کشورهای منطقه آسیب نزده است بلکه حقآبه زیستمحیطی این رودخانه حفظ نشده است و گردوغبارهای شدیدی را در این منطقه بر اثر خشکسالیها و تولید بیابانها شاهد هستیم، این در حالی است که سدسازی ترکیه روی ارس بر چهار حقآبه زیستمحیطی، شرب، کشاورزی و صنعت آسیبهای جدیتری را بههمراه دارد که در صورت ادامه این سدسازیها، آثار آن بیشتر مشخص خواهد شد.
کاظمی رویکرد ترکیه را سانسور و بایکوت خبری در این حوزه اعلام کرد و ادامه داد: آنها سعی میکنند با مخفی نگه داشتن این مسائل، از مطرح شدن آن در افکار عمومی و طرح آنها بهعنوان حقوقبشری ممانعت کنند و جلوگیری عمدی را انجام دهند.
این استاد دانشگاه گفت: سدسازیها در بالادست رود ارس تبعات و آسیبهای مختلفی را بههمراه دارد که کنار کاهش آب رود ارس، آسیبهای زیستمحیطی و کاهش تولید را در بخش کشاورزی بهصورت جدی بههمراه میآورد. میانگین وابستگی کشور به رودخانههای فرامرزی ۱۰ درصد است اما در دشت مغان این وابستگی به ۸۰ درصد میرسد در حالی که دشت مغان ۱۵ درصد در تکمیل زنجیره امنیت غذایی ایران نقشآفرینی میکند.
کاظمی گفت: اگر سد خداآفرین بر اثر این سدسازیهای ترکیه آسیب ببیند ما با کاهش کشت، زرع و تولید محصولات در دشت مغان روبهرو خواهیم شد و کنار آن امکان انتقال آب به دریاچه ارومیه نیز فراهم نمیآید، این موضوع نهتنها آثار و تبعات اقتصادی و مشکلاتی در حوزه امنیت غذایی بههمراه دارد بلکه زمینه مهاجرت روستاییان و کشاورزان را رقم میزند و تبعات زیستمحیطی آن بهویژه تولید گردوغبار بیشتر نمایان خواهد شد.
این استاد حقوق بینالملل ادامه داد: رویکرد جمهوری آذربایجان در سدسازیهای ترکیه سکوت بدون هیچگونه اعتراض است چرا که آنها سعی میکنند همسو با ترکیه از حوزه کورا بهرهبرداری بیشتری را انجام دهند و چندان توجهی به انحراف بهوجودآمده در مسیر رود ارس انجام نمیدهند. از لحاظ حقوق بینالملل این اقدام ترکیه پیگرد قانونی دارد چرا که نقض آشکار حقوق تعریفشده در بهرهبرداری از رودخانههای مرزی است که قطعاً مسئولان کشور میتوانند در این زمینه پیگیریهای بینالمللی را نیز انجام دهند.
کاظمی بیان کرد: کشورهای بالادست باید در ساخت سد سه اصل را رعایت کنند که منع استفاده زیانبار در محیط زیست، استفاده معقول و منصفانه از رودخانههای مشترک و اطلاعرسانی بهموقع سه اصلی است که ضرورت دارد مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه داد: شهروندان شمالغرب ایران در صورت رعایت نشدن این حقوق و اصول مسلم میتوانند بهعنوان اقدام عامدانه ترکیه در سدسازیها علیه کشور بهعنوان تروریسم آبی شکایت خود را به مجامع بینالمللی ببرند و پیگیریهای جدی را در این حوزه انجام دهند. افکار عمومی باید با هوشمندی این موضوع را پیگیری کنند و با استفاده از ابزارهای فشار بینالمللی جلوی سدسازیهای متعدد ترکیه در بالادست ارس گرفته شود و دیگر برنامههای سران کشور ترکیه در دور زدن ایران بهعنوان مسیر ترانزیتی منطقه را بر اساس قواعد بینالمللی پیگیری کنند.
منبع: خبرگزاری تسنیممنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: خشکسالی حق آبه هیرمند خسارت خشکسالی ترکیه سیستان و بلوچستان سدسازی های ترکیه حقوق بین الملل افکار عمومی انجام دهند بین المللی زیست محیطی سدسازی ها شمال غرب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۸۲۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آبراهههای چند صدساله خراسانشمالی تشنه برف و باران
ایسنا/خراسان شمالی هنوز بساط خشکسالی در شهرستانهای خراسان شمالی که روزی سرسبزی آنها زبانزد مردم بوده پهن است. چشمهها، قناتها، مزارع کشاورزی و...خشک و تشنه هستند و باران امسال هم به داد آنها نرسیده است.
قنات یا کاریز در واقع شریانهای اقتصادی و حیاتی مناطق بیابانی به شمار میروند که رابطه منطقی و پایدار با طبیعت دارند، دستاوردی که پیشینیان ما به یادگار گذاشتهاند تا با بهرهمندی از آن به آبهای زیر زمینی ضرر نزنیم.
این شاهکارهای مهندسی ایرانی هر جا که احداث شد، آبادانی آن منطقه را به دنبال داشت و از گذشتههای دور، قناتها تمدن ساز بوده و همواره با طبیعت همزیستی بسیار خوبی داشتهاند.
اما موج خشکسالی شدید در این استان سبب شده تا قناتها و چشمههای این استان که یک سازند زنده محسوب می شوند سخاوت خود را از دست دادهاند، حتی چاههای مجاز و غیر مجاز نیز با کمبود شدید آب مواجه شدهاند.
قناتها یکی از منابع تامین کنندههای آب کشاورزی در این استان به شمار میرود و طی سالهای گذشته در این استان بسیاری از قناتها بر اثر بارندگی حجم آبدهی آنها کاهش یافته و کم آبی قناتها موجب کاهش باردهی مزارع و باغات استان شده است.
کاهش ۳۵ درصدی دبی آب قناتها در استان
سامان محمدی مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: ۶۵۳ رشته قنات در خراسان شمالی وجود دارد که تعدادی از آنها که در مناطق کوهستانی واقع شده از عمق کمتر و آنهایی که در مناطق کویری استان قرار دارند از عمق بیشتری برخوردار هستند.
وی افزود: خراسان شمالی یکی از استانهایی است که با خشکسالی شدید مواجه است و خشکسالی سبب شده تا قناتها با کاهش دبی آب مواجه شوند.
محمدی ادامه داد: آب قناتهای استان نسبت به دوره آماری که ۱۰ ساله است ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش پیدا کرده است.
وی با اشاره به بارندگیهای خوبی که از ابتدای سال جاری تاکنون در این استان اتفاق افتاده است، تاکید کرد: پیش بینی میشود آب قناتها در شهرستانهای بجنورد و راز و جرگلان که عمیق نیستند با بارندگیهای اخیر تا حدودی جبران شود اما این مشکل در قناتهای عمیق شهرستانهای گرمه، جاجرم و اسفراین به علت تغییر اقلیم وجود داشته باشد.
مشروب شدن ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشاورزی توسط آب قناتها
این مقام مسئول با بیان اینکه میزان آبدهی این قنات ها به طور میانگین ۷۸ میلیون متر مکعب است، اظهارکرد: تعداد قناتهای موجود ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان را مشروب میکند.
وی توضیح داد: آبدهی قناتها متاثر از بارش برف در بالادست و تغذیه آنها توسط آب خوانها و یا آبرفتهای رودخانهای است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در ادامه بیان کرد: مرمت و کفشکنی قناتها یکی از راههایی است که می توان از قناتها استفاده بیشتری کرد و از سوی دیگر استفاده از شیوههای نوین آبیاری سبب میشود تا آب قناتها به صورت بهینه مصرف شود.
وی خاطرنشان کرد: مرمت و کف شکنی قناتها نیاز به اعتبار بالایی دارد که اعتبار کافی برای مرمت همه قناتها موجود نیست و از سوی دیگر هزینه بالای اجرای طرح های آبیاری نوین از دیگر چالشهای پیش روی ما است.
وجود ۳۰ رشته قنات خشک شده در استان
ابراهیمی سرپرست مدیریت مطالعات پایه شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی در ادامه در گفت و گو با ایسنا، بیان کرد: روند آبدهی قناتها در خراسان شمالی همچنان رو به کاهش است و این امر نیز ناشی از تغییر اقلیم است.
وی تاکید کرد: در واقع منبع تغذیه قناتها در این استان برف است اما متاسفانه برف اثرگذاری طی چند سال گذشته در این استان نباریده که موجب تغذیه قناتها شود. ریزش برف وجود داشته اما ماندگار نبوده است.
ابراهیمی با بیان اینکه خشکسالی در این استان حتی موجب خشک شدن قناتها نیز شده است، گفت: بر اساس بررسیهای صورت گرفته از ۶۵۳ رشته قنات موجود در این استان ۴۷۰ رشته قنات فعال و ۱۸۳ رشته نیز به دلایل مختلف غیر فعال بوده که ۳۰ رشته قنات از این تعداد خشک شده اند.
صدور ۴ مجوز چاه به جای قنات در سال گذشته
وحید واسطه معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا بیان کرد: در سال گذشته چهار مجوز چاه به جای قنات توسط این شرکت صادر شده است.
وی افزود: مجوزهای صادر شده به علت کم آبی و یا خشک شدن آب قنات بوده و یا اینکه نقص فنی داشته است.
روند کاهشی میزان بارندگی در استان نسبت به دوره آماری بلند مدت
سید عقیل مرتضوی همچنین در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد: میزان بارندگی در سال آبی جاری ۳۱ درصد افزایش یافت و طبق آمار ایستگاههای این شرکت در سال آبی جاری حدود ۱۸۶ میلی متر بارندگی ثبت شد که به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۳۱ درصد افزایش یافت.
وی ادامه داد: اما میزان بارندگیهای انجام شده نسبت به دوره آماری بلند مدت روند کاهشی داشته است و از سوی دیگر طبق پیش بینیهای اداره کل هواشناسی استان دمای هوا دو درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت.
مرتضوی گفت: در واقع هر یک درجه افزایش دما، مصارف را به صورت تصاعدی بالا میبرد و کاهش میزان بارندگیها نسبت به دوره بلند مدت و افزایش دما سبب میشود تا مصرف کنندگان در صورت عدم رعایت الگوی مصرف به زحمت بیفتند.
وی افزود: طی ماه گذشته ۱۲ میلیون متر مکعب آب وارد سدهای استان شده که بیشترین آب وارد شده به سد شیرین دره با مقدار ۶ میلیون متر مکعب بوده است.
۷۷.۲۵ درصد از پهنه استان درگیر انواع خشکسالی
علیرضا گلرخ رئیس گروه هواشناسی کاربردی اداره کل هواشناسی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا، گفت: ۷۷.۲۵ درصد از پهنه خراسان شمالی طی یک سال گذشته درگیر انواع خشکسالی بوده است.
به گفته وی، در حال حاضر ۲۷.۶۱درصد از پهنه استان درگیر خشکسالی خفیف، ۲۸.۲۱ درصد درگیر خشکسالی متوسط، ۲۵.۶۴ درصد درگیر خشکسالی شدید و ۵.۸۰ درصد نیز درگیر خشکسالی بسیار شدید بوده است.
گلرخ تصریح کرد: از بین شهرستانهای استان بام و صفی آباد ۱۰۰ درصد درگیر خشکسالی است.
وی افزود: شهرستان شیروان نیز با ۴۹.۶۷ درصد شرایط بهتری را نسبت به سایر مناطق استان از لحاظ خشکسالی دارد.
انتهای پیام